ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ

Της Ματίνας Νούλα, Κλινικής Ψυχολόγου με εξειδίκευση στην αθλητική ψυχολογία και αθλήτριας μεσαίων/μεγάλων αποστάσεων

Απαραίτητο «συστατικό» για τη μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης είναι η διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη, η οποία, σε συνδυασμό με το κατάλληλο προπονητικό πλάνο και την κατάλληλη ψυχολογία, μπορεί ν’ αποτελέσει το «κλειδί» που θα σε κάνει να ξεχωρίσεις. Η σωστή διατροφή συμβάλλει στην καλύτερη αθλητική απόδοση και ψυχολογία, γι’ αυτό και είναι ύψιστης σημασίας.

ΠΟΙΑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΕΝΟΣ ΑΘΛΗΤΗ;
Η πρωτεΐνη αποτελεί το βασικό δομικό στοιχείο όλων των κυττάρων του οργανισμού και είναι αναγκαία στην αθλητική διατροφή καθώς συμμετέχει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και την ταχεία αποκατάσταση του μυϊκού ιστού. Ωστόσο, οι πρωτεϊνικές ανάγκες των αθλητών είναι αυξημένες λόγω των υψηλών προπονητικών απαιτήσεων και της επιβαρυμένης καθημερινότητας. Έτσι, η επαρκής κάλυψη των ημερήσιων πρωτεϊνικών αναγκών θεωρείται απαραίτητη για τη μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης.

ΠΟΙΑ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ;
Η πρωτεΐνη, πέραν της ενίσχυσης, θωράκισης και αποκατάστασης του οργανισμού, βοηθάει στη μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης μέσω της βελτίωσης της ψυχολογίας, καθώς η λήψη της αυξάνει τις ορμόνες της σεροτονίνης (ηρεμία, ευχαρίστηση) και της ντοπαμίνης (συγκέντρωση, εγρήγορση). Η παραγωγή της σεροτονίνης βασίζεται σ’ ένα αμινοξύ, την τρυπτοφάνη, που λαμβάνεται από μια διατροφή επαρκή σε πρωτεΐνη, μιας και ο οργανισμός δεν τη συνθέτει από μόνος του. Η ανεπάρκεια σεροτονίνης είναι ο βασικός παράγοντας της πεσμένης, καταθλιπτικής διάθεσης, καθώς και της αύξησης του άγχους.

Η ντοπαμίνη από την άλλη, η οποία επίσης αυξάνεται από μία διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη, παίζει ρόλο στην ευχαρίστηση, τη θετική διάθεση, την προσοχή, και βέβαια την ανταμοιβή. Τα χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης συνδέονται με απάθεια, μειωμένη συγκέντρωση, χαμηλή ενέργεια και έλλειψη στόχου. Η αυξημένη ντοπαμίνη αποτελεί χαρακτηριστικό της υψηλής απόδοσης.

Ταυτόχρονα, η πρωτεΐνη βοηθάει στη διατήρηση χαμηλών επιπέδων σακχάρων στο αίμα, γεγονός το οποίο έχει αφενός θετικό αντίκτυπο στη φυσιολογία και αφετέρου στην ψυχολογία, μίας και η διατήρηση σταθερών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα έχει συσχετιστεί με θετική διάθεση, κριτική ικανότητα και λιγότερες αυξομειώσεις στην ικανότητα επίδοσης. Συνεπώς, μία διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη προδίδει θετική ψυχολογία και αποτελεί άμυνα κατά του άγχους και της κατάθλιψης.

ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΘΕΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ;
Ο αθλητισμός υψηλού επιπέδου είναι μία απαιτητική διαδικασία που χρειάζεται συνεχή προσπάθεια και κόπο, καθώς και θετική στάση απέναντι στις δυσκολίες, απομάκρυνση των αρνητικών σκέψεων και του άγχους, προκειμένου να οικοδομηθεί ψυχική ανθεκτικότητα και αντοχή. Η διανοητική συνιστώσα είναι τόσο σημαντική για τη συνολική απόδοση όσο και η φυσική και διατροφική προετοιμασία. Επομένως, η καλή ψυχολογία κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και κυρίως την ημέρα του αγώνα μπορεί ν’ αποτελέσει καταλυτικό παράγοντα μεταξύ ενός νέου προσωπικού ρεκόρ ή μιας απογοητευτικής απόδοσης.

Τα συναισθήματα επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τη σκέψη και κατά συνέπεια τη συμπεριφορά και αθλητική απόδοση. Δεν είναι η κατάσταση καθαυτή το πρόβλημα, αλλά το τι σκέφτεσαι σχετικά μ’ αυτήν. Δεν υπάρχουν αγχώδεις και τρομακτικές καταστάσεις, μόνο το τι σκεφτόμαστε σχετικά μ’ αυτές μπορεί να τις κάνει τρομακτικές. Μην γεμίζεις το μυαλό σου με αρνητικές σκέψεις, καθώς έχουν αδιαμφισβήτητα ανασταλτικό ρόλο στη δράση και μειώνουν την απόδοση. Η θετική αυτο-οµιλία (positive self-talk) είναι ένα κόλπο που βοηθάει στη συγκέντρωση, την αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης και ντοπαμίνης και τη μείωση των αρνητικών σκέψεων, συμβάλλοντας έτσι στην αυξημένη απόδοση.

Ακριβώς όπως ένα δυνατό σώμα χρειάζεται τα σωστά θρεπτικά συστατικά για να επιτύχει τη μέγιστη απόδοση, έτσι και το μυαλό χρειάζεται τη σωστή τροφοδότηση για να αποδώσει στο μέγιστο. Η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης τροφοδοτεί το σώμα με τα απαραίτητα συστατικά και το μυαλό με ενέργεια και σκέψεις επιτυχίας!

ΠΗΓΕΣ
BaniAsadi, T. A. Y. E. B. E. H., & Salehian, M. H. (2021). The effect of psychological well-being on athletic performance of professional athletes. Pakistan Journal of Medical & Health Sciences, 15(5), 1680-1682.

Choi, S., DiSilvio, B., Fernstrom, M. H., & Fernstrom, J. D. (2009). Meal ingestion, amino acids and brain neurotransmitters: effects of dietary protein source on serotonin and catecholamine synthesis rates. Physiology & behavior, 98(1-2), 156-162.

Franz, M. J. (1997). Protein: metabolism and effect on blood glucose levels. The diabetes educator, 23(6), 643-651.

Gómez-Pinilla, F. (2008). Brain foods: the effects of nutrients on brain function. Nature reviews neuroscience, 9(7), 568-578.

Hatzigeorgiadis, A., Zourbanos, N., Galanis, E., & Theodorakis, Y. (2011). Self-talk and sports performance: A meta-analysis. Perspectives on Psychological Science, 6(4), 348-356.

Janelle, C. M., Fawver, B. J., & Beatty, G. F. (2020). Emotion and sport performance. Handbook of sport psychology, 254-298.

Lemon, P. W., & Proctor, D. N. (1991). Protein intake and athletic performance. Sports Medicine, 12, 313-325.

Mann, A., & Narula, B. (2017). Positive psychology in sports: An overview. International Journal of Social Sciences, 6(2), 153-158.

Tamminen, K. A., & Dunn, R. How do emotions affect sports performance?