Της Dr. Σουγιουλτζόγλου Φιλίτσας, ιατρού παθολόγου – διαβητολόγου
Τα 3 κύρια μακροθρεπτικά συστατικά στη διατροφή μας είναι οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες και τα λίπη. Όταν μιλάμε για τη διατροφή στο διαβήτη, ασχολούμαστε κυρίως με τους υδατάνθρακες. Όμως, και η πρωτεΐνη παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, οι μύες αποτελούνται από πρωτεΐνη και παίζουν κομβικό ρόλο στο μεταβολισμό. Άλλωστε και η ινσουλίνη μια πρωτεΐνη είναι! Η σχέση πρωτεΐνη και διαβήτη έχει πολλές πτυχές.
Η ποσότητα πρωτεΐνης που χρειαζόμαστε εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, την υγεία και τη φυσική μας δραστηριότητα. Κατά μέσο όρο, τα άτομα με διαβήτη χρειάζονται περίπου την ίδια ποσότητα πρωτεΐνης με τους υπόλοιπους ανθρώπους, δηλαδή το 15-20% των ημερήσιων θερμίδων τους. Η Αμερικανική Ένωση Διαβήτη (ADA) δεν συνιστά συγκεκριμένη ποσότητα πρωτεΐνης, αλλά προτείνει 15-20% των θερμίδων που λαμβάνει ένα διαβητικό άτομο να προέρχονται από πρωτεΐνη. Αν, για παράδειγμα, ένας διαβητικός καταναλώνει 2.000 θερμίδες την ημέρα, τότε περίπου 300-400 από αυτές καλό θα ήταν να προέρχονται από πρωτεΐνη, πράγμα που αντιστοιχεί σε περίπου 75-100 γρ. πρωτεΐνης.
Ένας άλλος τρόπος υπολογισμού, για να ξέρουμε αν το άτομο λαμβάνει την απαραίτητη ποσότητα πρωτεΐνης, είναι με βάση τα κιλά. Η συνιστώμενη ποσότητα είναι 1-1,5 γρ. πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους σώματος την ημέρα. Για παράδειγμα, ένα άτομο 70 κιλών πρέπει να λαμβάνει 70-105 γρ. πρωτεΐνης κάθε μέρα.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (2022), σε άτομα με διαβήτη χωρίς νεφροπάθεια, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα για κατανάλωση ιδανικής ποσότητας πρωτεΐνης. Προτείνονται 0,8-1,3 γρ. πρωτεΐνηες ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα ή 10-20% των ημερήσιων θερμίδων για άτομα κάτω των 65 ετών και 15-20% για άτομα άνω των 65 ετών, για καλύτερο σάκχαρο ή βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας. Τα ηλικιωμένα άτομα χρειάζονται περισσότερη πρωτεΐνη για να μη χάνουν μυϊκή μάζα.
Τελευταία, για το θέμα πρωτεΐνη και διαβήτης, πολλές μελέτες, αλλά και οι επίσημες οδηγίες από την Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA) προτείνουν σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης (20-30%), τα οποία μπορεί να συμβάλλουν στον αυξημένο κορεσμό. Έτσι, το διαβητικό άτομο χορταίνει γρηγορότερα και αποφεύγει περιττές θερμίδες.
Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΟΛΛΩΝ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ ΘΑ ΒΛΑΨΕΙ ΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ;
Μπορεί να έχετε ακούσει ότι τα άτομα με διαβήτη πρέπει να περιορίζουν την πρόσληψη πρωτεΐνης. Η αλήθεια είναι ότι, αν ένας διαβητικός έχει καλή νεφρική λειτουργία, δεν χρειάζεται να περιορίσει την πρωτεΐνη που λαμβάνει. Η διατήρηση του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης μέσα στα επιθυμητά όρια είναι ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της βλάβης των νεφρών. Από μελέτες πάνω στο θέμα φαίνεται ότι ο περιορισμός των πρωτεϊνών δεν προλαμβάνει τη νεφρική νόσο.
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 και νεφρική νόσο πρέπει να περιορίζονται σε 0,8 γρ. πρωτεΐνης ανά χιλιόγραμμο βάρους σώματος την ημέρα. Η μείωση της πρωτεΐνης σε άτομα με ήπια νεφρική νόσο και διαβήτη τύπου 2 δεν αλλάζει την εξέλιξη της νεφρικής νόσου. Στην πραγματικότητα, μια δίαιτα χαμηλή σε πρωτεΐνη μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό.
Εάν έχετε νεφρική νόσο και διαβήτη, ρωτήστε τον γιατρό σας πόση πρωτεΐνη σας συνιστά να τρώτε.
ΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΜΕ ΥΨΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ;
Από ιατρικές μελέτες φαίνεται ότι η ίδια η πρωτεΐνη δεν έχει σημαντική επίδραση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Το τρόφιμο όμως, στο οποίο περιέχεται η πρωτεΐνη, επηρεάζει το σάκχαρο. Για παράδειγμα, το γιαούρτι περιέχει και υδατάνθρακες και πρωτεΐνη.
Όταν ένα άτομο με διαβήτη τρώει υδατάνθρακες σε συνδυασμό με πρωτεΐνη (ή λίπος) μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να τους μεταβολίσει. Έτσι, όταν τρώει γιαούρτι, η διαδικασία του μεταβολισμού του θα χρειαστεί τουλάχιστον 2 ώρες. Αυτό μπορεί να είναι επιθυμητό με τα σνακ για να διατηρείται σε σταθερά επίπεδα το σάκχαρο για περισσότερη ώρα. Για μεγαλύτερα γεύματα, το αποτέλεσμα είναι δύσκολο να προβλεφθεί και το σάκχαρο μπορεί να παραμείνει αυξημένο για έως και 6 ώρες μετά το γεύμα. Επομένως, όσο πιο σύνθετο είναι ένα γεύμα, τόσο περισσότερη ινσουλίνη χρειάζεται. Η πρωτεΐνη από μόνη της σχεδόν δεν χρειάζεται επιπλέον ινσουλίνη.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η πρωτεΐνη δεν φαίνεται να επηρεάζει άμεσα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, ενώ τα άλλα συστατικά των τροφίμων μπορεί να τα αυξήσουν. Προσπαθήστε να λαμβάνετε όσες πρωτεΐνες χρειάζεστε και συνδυάστε τες με τροφές που είναι χαμηλές σε λιπαρά και υδατάνθρακες. Αν οι ανάγκες σας σε πρωτεΐνη είναι δύσκολο να καλυφθούν με τη διατροφή, μπορείτε να προσθέσετε ένα φυτικό και βιολογικό συμπλήρωμα πρωτεΐνης.
